Yıldız Fotoğrafçılığı

Yazı: Gökhan Korkmazgil / Fotoğraflar: Kenan Olgun – Fatih Oktay

Yıldız fotoğrafları, her zaman ilgi çekici olmuştur. Gece çekilmiş gökyüzü fotoğrafları şaşırtıcı güzellikte görüntüler ortaya koyar. Fotoğraf makinesi olan herkes böyle bir fotoğraf çekebilmeyi düşler. Basit birkaç teknik güçlüğün üstesinden gelebilen fotoğrafçı, yıldız fotoğrafı çekebilir. Bugünün güçlü görüntüleme teknolojisi ile heyecan verici gece gökyüzü fotoğrafları çekebilecek kadar şanslıyız. Elbette, gündüz fotoğraf çeker gibi önümüzdeki sahneye makinemizi doğrultup deklanşöre basmakla olmuyor. Her şeyden önce, uzun pozlama yapmamız gerekiyor. Konu, ışık bilgisi ve gereçlerimiz ile ilişkili önemli noktaları göz önünde bulundurmamız gerekiyor.

Konu ve Ortam Bilgisi

En başta, gökyüzünde ay olmamalı. Ay, asıl çekmek istediğimiz yıldızlara kıyasla çok daha güçlü bir ışık kaynağı olduğundan, yıldızların fotoğraflanmasını engeller. Tıpkı, ay ışığı olan bir gecede yıldızları daha az görebilmemiz gibi. İnce bir hilal halindeki ay, farklı kompozisyonlar için düşünülebilir, ancak dolunay kesinlikle yıldız ışıkları için engeldir. Aynı nedenden dolayı, başka her türlü ışık kirliliğinden kurtulmamız gerekiyor. Şehir ışıklarından uzak, hatta belli bir mesafeden bile gökyüzünde aydınlık yaratan şehir ışıklarından uzakta olmak gerekiyor. Çekim sırasında bir arabanın farı dahi görüntüde istenmeyen etki yaratabiliyor.

Yıldız ışıklarının gücünü zayıflatan kalın bir atmosfer tabakası vardır, bu nedenle havanın ince olduğu yüksek dağlarda yıldızlar daha iyi görünür. Havanın en az nemli olduğu gecelerde yapılan çekimler de daha başarılı olur. Astronomi gözlemevleri bu nedenle yüksek dağ başlarına kurulmuştur. Çekim saati önemlidir. Güneş battıktan sonra bir süre daha atmosferi aydınlatmaya devam eder. Güneş battıktan en az 4 saat sonra çekim için elverişlidir.

Gereçler

Rüzgarda sallanmayacak sağlam bir üçayak büyük önem taşır. İyi bir üçayak olmadan hiçbir şey çekemezsiniz. Kompakt makinelerle yıldız fotoğrafı çekilebilir, ancak bu kadar emek ve zaman harcıyorsanız bir DSLR makine gereklidir. Makinenize uyum sağlayan herhangi bir geniş açılı objektifi kullanabilirsiniz. 10-22mm, 11-16mm, 14mm, 24-70mm, 24-105mm kullanılabilir. 18 mm ile başlayan zoom objektifler de kullanılabilir. Çekmeyi planladığınız yıldız fotoğrafı kompozisyonu ve kendi deneyimleriniz objektif seçiminiz belirler. Sarsıntıdan olabildiğince kaçınmak için ya bir kablo deklanşör, ya da uzaktan kumanda gereklidir. 2 sn zamanlayıcı ile de çekim yapabilirsiniz, biraz daha zahmetli olur. Karanlıkta çevreyi ve gereçlerinizi görebilmek için tercihan başa takılabilen bir küçük pilli fener çok iş görür.

Çekim Ayarları

Makinenin temiz görüntü verdiği en düşük ISO değerini kullanmak pratik bir noktadır. Bugün birçok makine 800 ISO değeri civarında kumlanmasız görüntüler üretebiliyor. Kullandığınız tekniğe göre tek bir karede çok uzun pozlama yapıyorsanız düşük ISO, birçok fotoğraf çekip birleştirme yapıyorsanız yüksek ISO değerleri kullanmak mantıklıdır. Diyafram değeri, zaten çok zayıf ışık kaynakları ile uğraştığımızdan mümkün olan en açık değerde olmalıdır. Pozlama süresini diyafram değeriniz ile eşleştirirsiniz. Akılda tutulması gereken önemli bir nokta, dünyanın zannettiğimizden çok daha hızlı döndüğüdür. Yani 20 saniyeyi geçen pozlama sürelerinde artık yıldızlar aynı yerlerinde görülmeyecekler, fotoğrafta netsizleşmeye başlayacaklardır. Zaten bu süre daha da uzamaya başlarsa artık yıldızı değil, yıldız izlerini çekmeye başlamış oluruz. Netleme elle yapılmalıdır. Gökyüzüne çevirdiğimiz makine otomatik netleme için gerekli kontrastı bulamadığından doğru netleme elle yapılır. Yıldız fotoğrafları başka konularla kıyaslandığında bilgisayar başında düzenlemeye daha fazla gereksinim duyduğundan RAW formatta çekim yapmak yararlıdır.

Kompozisyon

Temel olarak iki tür yıldız fotoğrafı çekebiliriz. Durağan olanda yıldızlar oldukları yerde noktalar halinde parlıyor görünürler. Dinamik olanda ise yıldız izleri çizgiler biçiminde görülür. Makinemizi kutup yıldızına doğrultur, yıldızı kadrajın ortasına alırsak dairesel yıldız izleri görüntüleriz. Kutup yıldızı dünyanın kendi etrafındaki dönüş ekseni üzerinde olduğu için bu yıldız sabit duruyor, diğer tüm yıldızlar onun etrafında dönüyor gibi görünür. Kutup yıldızından uzak bir noktaya odaklanırsak çizgisel yıldız izleri görüntüleriz. Durağan ya da yıldız izi fotoğrafı olsun, iki durumda da birkaç fotoğraftan sonra artık hep aynı sahneyi çekmeye devam ettiğimizi fark ederiz. Artık yıldızları fotoğraflamak yeterli değildir. Gökyüzü – yeryüzü bağını kurmak gerekir. Arkada yıldızlı gökyüzü fonu, önde bir yeryüzü elemanı biçiminde kompozisyonlar geliştirmeye başlamamız gerekir. Yıldızlı gökyüzü yeterince çarpıcı bir arka plandır, ön planda bir ağaç, bir yapı, göl ve yansıma, tek bir flaş parlaması ile aydınlatılmış insan… gibi ön plan elemanları kompozisyon için sınırsız olanaklar sunar.

Çekim Sonrası

Bir yıldızın, bulunduğu noktaya bir kez daha gelmesi için bir tam gün geçmesi gerekiyor. Yani 360 dereceyi 24 saatte tamamlıyor. Buradan, saatte 15 derecelik dairesel hareket yaptığını anlıyoruz. Yıldız 1 saatte 15 derecelik yer değiştiriyor. Eğer durağan yıldız fotoğrafı istiyorsak dünya ile aynı açıda aynı hızda yer değiştiren motorlu kızaklar kullanmalıyız. Alternatif olarak yüksek ISO ile çekim, bilgisayarda noise giderme ve iyileştirme işlemleri yaparız. Yıldız izi çekiyorsak saatler süren çekimler yapmak gerekiyor. Alternatif olarak birçok (yüz kadar) fotoğraf çeker, bilgisayar başında belirli programlar kullanarak bunları birleştiririz. Her durumda eğer RAW çekmişsek bilgisayarda beyaz dengesi ve poz düzeltmeleri yapabiliyoruz. İyi planlama, iyi pozlama ve mükemmel çekim sonrası işlemler ile insan gözünün göremediği gerçeküstü etkili yıldız fotoğrafları ortaya çıkarabiliriz. Uğraştırıcı ve keyifli bir sürecin sonunda ortaya çıkan sonuçlar sizi ve görenleri mutlu etmeye yetecektir.